Kosova’da Şirketiniz için Gerekli Sigorta Türleri

Kosova’da İş Yaparken Sigortanın Stratejik Rolü ve Uyum Çerçevesi

Giriş: Hızlı genişleme, gerçek riskler

Küresel genişleme temposu artıyor; maliyet avantajı, genç nüfus ve AB pazarlarına yakınlık Kosova’yı öne çıkarıyor. Ancak her yeni pazarda olduğu gibi, regülasyon, iş gücü güvenliği ve sözleşmesel riskler doğrudan bilanço sağlığını etkiliyor. Şirketler, sigortayı yalnızca poliçe alımı olarak değil, uyum ve büyüme stratejisinin bir parçası olarak konumlandırdığında rekabet gücünü koruyor.

Regülasyonun omurgası: CBK ve mevzuat

Kosova’da sigorta sektörünü Kosova Merkez Bankası (CBK) denetliyor. CBK, ruhsat, sermaye yeterliliği, ürün onayı ve dağıtım kanalları için açık kurallar koyuyor. Şirketiniz, teminat seçimini yaparken CBK lisanslı sigortacılarla ve yetkili brokerlarla ilerleyerek poliçelerin yerel mevzuata tam uyumunu güvenceye almalı.

• Poliçe dokümanlarını yerel dilde ve İngilizce/Türkçe olarak arşivleyin.
• Yıllık teminat ve muafiyet gözden geçirmesini iç denetim takviminize ekleyin.
• Çok ülkeli operasyonlarda, Kosova’daki yerel poliçeleri ana “global program” ile hizalayın.

Risk haritanızı güncelleyin

İnşaat, enerji, lojistik, teknoloji ve profesyonel hizmetler Kosova’da ivme kazanıyor. Her sektör farklı hasar frekansı ve şiddeti üretir. Risk haritanız; filo kullanımı, tedarik zinciri bağımlılığı, veri işleme hacmi, nakit akışı hassasiyeti ve sözleşme yükümlülükleriyle birlikte ilerlemeli.

Zorunlu ve Çekirdek Poliçeler: Her Şirketin Gündemi

Motorlu taşıt zorunlu mali sorumluluk (TPL) ve filo yönetimi

Şirket araçları kullanıyorsanız TPL sigortası olmadan trafiğe çıkamazsınız. Filonuzun motor hacmi, kullanım amacı ve kaza geçmişi primleri doğrudan etkiler. Yurt dışı görevlendirmelerinde sınıra ilişkin ek sorumluluk teminatlarını planlayın.

• Telematik ve sürücü eğitimleriyle kaza frekansını düşürün, bonus avantajı yakalayın.
• Uzun kiralama (leasing) sözleşmelerinde kasko, cam, mini onarım gibi ek teminatları netleştirin.
• Şirket içi kaza raporlama prosedürünü 24 saat kuralıyla yönetin.

İşveren sorumluluğu ve iş sağlığı–güvenliği

İş kazaları ve meslek hastalıkları, tazminat ve dava riskini doğurur. İşveren sorumluluk sigortası, çalışan veya mirasçı taleplerine karşı şirketi korur. İş sağlığı ve güvenliği (İSG) yatırımlarınız ile poliçe koşullarını örtüştürün; risk mühendisliği raporlarını prim görüşmelerinde kullanın.

• Görev tanımlarını ve İSG eğitim kayıtlarını güncel tutun.
• Yüksekte çalışma, enerji, kimyasal ve makine koruma planlarını saha denetimleriyle pekiştirin.
• Yüklenici çalışanlarını kapsama alacak sözleşmesel klozları ekleyin.

Üçüncü şahıs mali sorumluluk (Public Liability)

Müşteri sahası, mağaza veya şantiye gibi alanlarda üçüncü kişilere vereceğiniz bedeni ve maddi zararlar Public Liability poliçesinin konusuna girer. Birçok kiraya veren, tedarikçi veya ana yüklenici bu teminatı sözleşme şartı olarak ister. Limitleri proje büyüklüğüne göre kademelendirin.

• Ek sözleşme teminatları: ürün tamamlanmış işler, çapraz sorumluluk, kiralanan mekan.
• Büyük etkinlik veya lansmanlarda günlük ek limit (top-up) organize edin.
• Hasar iletişim planını tedarik zinciriyle paylaşın.

Sektör Bazlı Teminatlar: İnşaat, Teknoloji ve Profesyonel Hizmetler

İnşaat ve montaj riskleri: CAR/EAR ve şantiye sorumluluğu

İnşaat All Risks (CAR) ve Montaj All Risks (EAR) poliçeleri, şantiye varlıklarını ve inşaat/kurulum sürecini korur. Ana yüklenici–alt yüklenici ilişkilerinde ortak sigorta şartı ve üçüncü şahıs sorumluluk teminatı kritik rol oynar.

• Teminat kapsamına geçici tesisler, şantiye ekipmanı ve test-devreye alma fazını dahil edin.
• Coğrafi konuma göre deprem, sel, heyelan ek teminatlarını ekleyin.
• Taşeron “hold harmless” klozlarını poliçe diline yansıtın.

Profesyonel sorumluluk (E&O): Mühendis, avukat, sağlık ve danışmanlık

Tasarım hatası, ihmal veya yanlış danışmanlık E&O poliçesinin odağında yer alır. Mühendislik, mimarlık, hukuk ve sağlık alanında çalışan profesyoneller için mesleki sorumluluk teminatı, lisans ve oda gereklilikleriyle birlikte itibar koruması sağlar.

• Retroaktif tarih, hasarsızlık dönemi ve savunma giderleri limitlerini netleştirin.
• Alt yüklenici hatalarını kapsayan genişletmeleri talep edin.
• Dijital tasarım ve yazılım çıktıları için teknoloji E&O klozlarını ekleyin.

Ürün sorumluluğu ve geri çağırma

Üretim veya dağıtım yapıyorsanız ürün kaynaklı zarar talepleriyle karşılaşırsınız. Ürün sorumluluğu teminatı, üçüncü kişilere verilen zararları; ürün geri çağırma teminatı ise kriz anındaki lojistik ve iletişim maliyetlerini karşılar.

• İhracat yaptığınız ülkelerin mevzuatına uygun etiketleme ve uyarı metinleri kullanın.
• Kritik bileşen sağlayıcılarıyla sözleşmesel rücu haklarını güçlendirin.
• Lot takibi ve seri numarası sistemiyle geri çağırma etkinliğini artırın.

Varlık ve Operasyon Güvencesi: Mal, İş Durması, Siber ve D&O

Mal varlığı: Yangın, doğal afet ve hırsızlık

İşletme, depo ve ekipmanlarınızı yangın, yıldırım, patlama, sel ve deprem gibi risklere karşı güvenceye alın. Değerleme raporları ve enflasyon klozu ile eksik sigortayı önleyin. Fiziksel güvenlik ve bakım kayıtları, prim ve teminat kalitesine doğrudan etki eder.

• Yangın algılama–söndürme sistemlerini sertifikalı tutun.
• Kritik makineler için kırılma ve elektronik cihaz teminatı ekleyin.
• Coğrafi risk analiziyle sel–deprem ek limitleri belirleyin.

İş durması (Business Interruption) ve tedarik zinciri

Bir hasar, sadece bina ve makineyi etkilemez; gelir akışını da keser. İş durması sigortası, brüt kâr, sabit gider ve alternatif üretim maliyetlerini karşılar. Tedarikçi ve müşteri bağımlılığı yüksek ise “contingent BI” ekleyin.

• Telafi süresini gerçekçi belirleyin: onarım, izinler, tedarik yeniden başlatma.
• Tek kaynaklı kritik tedarikçiler için özel limit açın.
• Soğuk zincir veya IT kesintileri için genişletmeler ekleyin.

Siber risk ve yönetici sorumluluğu (D&O)

Dijitalleşme derinleşiyor; fidye yazılımları ve veri ihlalleri büyüyor. Siber sigorta, olay müdahalesi, adli bilişim, veri bildirimi ve iş durması etkisini kapsar. D&O sigortası ise yöneticilerin kararlarına yönelik iddiaları şirket bilançosundan ayırır.

• Sıfır güven mimarisi, MFA ve yama yönetimiyle siber hijyeni yükseltin.
• Rehinklâsman ve sosyal mühendislik dolandırıcılığı için ek kloz talep edin.
• D&O’da soruşturma giderleri ve menkul kıymet iddiaları için ayrı limitler planlayın.

Uluslararası Mobilite, Bordro ve Uyum: İnsan Kaynağını Korumak

Yabancı çalışanlar, geçici görevlendirme ve seyahat

Kosova’da yabancı çalışanlar için oturum ve çalışma izni süreçlerini planlarken özel sağlık, iş kazası ve acil tahliye teminatlarını paketleyin. Geçici görevlendirme (posted worker) senaryolarında, ev sahibi ülke sorumlulukları ve sosyal güvenlik koordinasyonunu sözleşmeye bağlayın.

• Görev öncesi seyahat sağlık ve kaza teminatlarını onay takvimine sabitleyin.
• Tehlikeli bölge ziyaretlerinde kriz yönetimi ve güvenlik danışmanlığı ekleyin.
• Vize ve izin dosyalarında sigorta poliçelerini kanıt olarak arşivleyin.

Uluslararası bordro (payroll) ve sigorta entegrasyonu

Uzaktan çalışanları ve sözleşmeli personeli bordro dış kaynak hizmetiyle yönettiğinizde, işveren sorumluluğu ve profesyonel sorumluluk teminatlarını rol bazında eşleştirin. Bordro verilerini sigortacıyla paylaşılan maruziyet raporlarına entegre edin; primleri şeffaf yönetin.

• Rol–lokasyon–ücret matrisi ile risk sınıflamasını standardize edin.
• Yan haklar: tamamlayıcı sağlık, grup hayat ve ferdi kaza paketlerini kurumsal kültürle uyumlayın.
• Faturalandırma ve giderleştirme için poliçe–muhasebe kodlarını eşleştirin.

Güncel gelişmeler, 2025 trendleri ve satın alma ipuçları

CBK, kurumsal yönetişim ve dijital raporlama beklentilerini artırıyor; veri güvenliği ve operasyonel dayanıklılık öncelik kazanıyor. İklim kaynaklı sel ve sıcak hava dalgaları, mal ve iş durması taleplerinde artış yaratıyor. Siber tehditler KOBİ’leri hedeflemeye devam ediyor.

• Çok yıllı kapasite için sigortacı paneli oluşturun; tek kaynağa bağımlılığı azaltın.
• Broker performansını SLA ve hasar kapanış süresi ile ölçün.
• Vergi optimizasyonu planlarınızı (ör. varlık lokasyonu, IP box) risk transferiyle birlikte tasarlayın.