Küresel ölçekte genişlemek isteyen ekipler; şirket kuruluşu, uyum, bordro ve oturma/çalışma izinlerini tek bir yol haritasında toplamakta zorlanır. İsviçre; siyasi istikrarı, güçlü finans altyapısı, çok dilli iş kültürü ve kanton bazlı vergi avantajlarıyla çekici bir merkez sunar. Ancak düzeni iyi kurgulanmış bu ekosistemde adımları hatasız atmak gerekir. Aşağıdaki rehber, İsviçre’de şirket kuruluşunu hukuki açıdan doğru yapılandırmak ve uluslararası iş gücüyle güvenle ölçeklemek için pratik, uygulanabilir öneriler içerir.
1) Stratejik Çerçeve: İsviçre’ye Giriş Modelinizi Netleştirin
Neden İsviçre? Hedefleri ve Eşikleri Netleştirin
Pazar erişimi, marka güveni ve finansman ağları açısından İsviçre güçlü bir üs sağlar. Bu güce ulaşmak için giriş modelinizi netleştirmeniz gerekir: satış ofisi mi kurarsınız, bölgesel merkez mi kurgularsınız, yoksa Ar-Ge birimi mi açarsınız? Her tercih; hukuki formu, vergi profilini, işe alım planını ve direktör ikamet koşullarını etkiler.
- Hedef kantonları (Zug, Zürich, Vaud, Cenevre, Schwyz vb.) vergi, teşvik ve yetenek havuzuna göre kıyaslayın.
- Hızlı pazar testi için düşük sabit maliyetli bir yapı planlayın; ölçek aşamasında esnek büyüyen bir yönetişim şeması kurun.
- Fikri mülkiyet, veri koruma ve sektör lisanslarını ilk günden hesaba katın.
Doğru Hukuki Formu Seçin: AG mi GmbH mi?
Hukuki form, yönetim esnekliğinizi, yükümlülüklerinizi ve yatırım çekme kapasitenizi belirler. İki ana seçenek öne çıkar: AG (Anonim Şirket) ve GmbH (Limited).
- AG: Yatırımcı girişi, hisse devri ve prestij açısından avantaj sağlar. Asgari sermaye 100.000 CHF; en az 50.000 CHF peşin yatırırsınız.
- GmbH: KOBİ’ler için yalın ve net bir yapı sunar. Asgari sermaye 20.000 CHF; tamamını kuruluşta yatırırsınız.
- Her iki yapı için en az bir yönetim temsilcisinin İsviçre’de yerleşik olmasını planlayın; icra kabiliyetini ve banka ilişkilerini rahatlatırsınız.
Ad Ön Kontrolü ve Marka Stratejisi
İsim seçimini Zefix üzerinden benzersizlik kontrolüyle güvene alın. Ticaret unvanı uygunluğunu teyit ettikten sonra marka tescili ile kimliği koruyun. Sınır ötesi faaliyet planlıyorsanız ABIPO/EUIPO ve WIPO üzerinden çok sınıflı tescil stratejisi oluşturun.
2) Kuruluş Adımları: Belgeleri, Süreçleri ve Rolleri Doğru Kurgulayın
Esas Sözleşme ve Kurucu Dokümanları Hazırlayın
Esas sözleşme; sermaye yapınızı, pay sınıflarını, imza yetkilerini ve yönetim organlarını belirler. Hükümleri açık yazın; ilerideki yatırım turları ve hisse devri senaryolarını kapsayacak hükümlerle esneklik sağlayın.
- Esas sözleşme, kurucular beyanı, kuruluş raporları ve tescil başvurusunu eksiksiz hazırlayın.
- UBO (nihai faydalanıcı) bilgisini baştan şeffaflaştırın; AML (kara para aklamayı önleme) incelemelerini hızlandırırsınız.
- Hisse opsiyon planı kuracaksanız yönetmelik ve vergisel çerçeveyi eşzamanlı yazın.
Sermaye Bloke Hesabı, Noter ve Tescil
Kuruluş sermayesini İsviçre bankasında bloke hesaba yatırın; banka, sermaye yatırımı yazısını düzenler. Noter huzurunda kuruluş belgelerini imzalayın. Ticaret sicili, dosyanızı inceledikten sonra UID (Unique Enterprise Identification) numaranızı verir.
- Bankayla KYC sürecini erkenden başlatın; kurucu ve UBO belgelerini güncel tutun.
- Noter randevusunu yönetici ve pay sahiplerinin erişimine göre planlayın; vekaletle süreçleri hızlandırın.
- Tescil sonrası imza yetkililerini ve temsil kurallarını halka açık kayıtlarda güncel tutun.
Vergi ve KDV (MWST) Kayıtları
Faaliyet modelinize göre KDV (MWST) kaydını ve kurumlar vergisi süreçlerini başlatın. 2024 itibarıyla KDV oranları yükseldi: genel oran %8,1; indirimli %2,6; konaklama %3,8. Eşikleri ve grup KDV imkanlarını planlamaya dahil edin.
- Yerel ve uluslararası tedarik zincirinde tersi yönde KDV yükü doğuran senaryoları simüle edin.
- Transfer fiyatlandırması politika notunu ve ana–yan kuruluş sözleşmelerini erken aşamada hazırlayın.
- Pillar Two kapsamındaki çok uluslu gruplar için %15 asgari vergi kuralını modelleyin.
3) Uyum Mimarisi: Vergi, Muhasebe, Bordro ve Veri Koruma
Mali Raporlama ve Denetim Eşiklerini Yönetin
İsviçre hesap planı ve IFRS/US GAAP raporlamasını aynı anda yürütecek muhasebe mimarisini kurun. Büyüme hızınıza göre denetim eşiklerini ve konsolidasyon takvimini yönetin; grup içi finansman ve temettü politikalarını hukuken güvene alın.
- Elektronik fatura ve e-arşiv düzenini kurun; KDV iade süreçlerini hızlandırırsınız.
- Nakit havuzu ve hedging sözleşmelerinde transfer fiyatı ve faiz silsilesini belgelendirin.
- Yönetici raporlamasıyla yasal raporlamayı tek veri kaynağından işletin.
Bordro, Sosyal Güvenlik ve Uzaktan Çalışma
Bordroda brüt-net akışını, yan hakları ve çok ülkeli sosyal güvenlik kurallarını doğru bağlayın. İsviçre, 2023’ten beri sınır ötesi uzaktan çalışmada sosyal güvenlik için çok taraflı çerçeveye katıldı; belirli oran ve koşullarda çalışan, ikamet ülkesinin sisteminde kalabilir. Bu çerçeveyi sözleşmelerinize yansıtın.
- İsviçre içindeki çalışanlar için AHV/AVS, BVG/LPP ve işsizlik sigortası akışlarını kurun.
- AB/EFTA’dan geçici görevlendirmelerde ön bildirim ve ücret standartlarına eksiksiz uyun.
- Employer of Record (EOR) ve personel kiralama modelini, lisans ve sözleşme gerekliliklerine göre yönetin.
Veri Koruma ve İK Süreçleri
Yeni İsviçre Veri Koruma Yasası (nFADP) 2023’te yürürlüğe girdi. İK verileri, bordro ve aday havuzları için açık aydınlatma ve işleme kayıtları hazırlayın. AB ile veri akışında GDPR eşdeğerlik avantajını, tedarikçi sözleşmelerine DPA ve SCC kurgusuyla güçlendirin.
- Erişim talepleri (DSAR) ve ihlal bildirim planını oluşturun.
- İşe alımda asgari veri ilkesi ve saklama sürelerini disipline edin.
- Üçüncü ülke tedarikçileriyle aktarımlarda risk değerlendirmesi yapın.
4) Uluslararası İş Gücü: İzinler, Görevlendirme ve Mobilite
AB/EFTA ve Üçüncü Ülke Vatandaşları İçin İzin Stratejisi
İK planınızı, yetenek havuzu ve izin rejimine göre kurgulayın. AB/EFTA vatandaşları serbest dolaşımdan yararlanır; iş sözleşmesi ve ikamet planına göre L veya B izni alır. Üçüncü ülke vatandaşları için nitelikli uzman kriterlerini, kota yönetimini ve ücret/iş şartlarını eksiksiz karşılayın.
- L (kısa süreli), B (yıllık yenilenebilir) ve G (sınır ötesi) izinlerini iş modelinize göre seçin.
- Yönetici ve kilit uzmanlar için iş gerekçesini, ücret karşılaştırmalarını ve diploma denkliklerini dosyalayın.
- Kurumsal iç transferlerde çok ülke koordinasyonunu (ICT vizeleri, aile birleşimi) birlikte yönetin.
Geçici Görevlendirme ve Bildirimler
AB/EFTA’dan İsviçre’ye gönderdiğiniz personel için ön bildirim yükümlülüklerini dikkatle yönetin. Çalışma saatleri, asgari ücret ve iş sağlığı kurallarına tam uyun. Saha denetimlerinde sözleşme, bordro ve konaklama belgelerini hazır tutun.
- Görevlendirme takvimini bildirim sürelerine göre planlayın; cezaları önlersiniz.
- Alt yüklenici zincirinde sorumluluk paylaşımını sözleşmeye yazın.
- Yerel toplu iş sözleşmesi (CBA) koşullarını ücret paketine entegre edin.
Yatırımla Oturum, Golden Vize ve Alternatif Rotalar
İsviçre, doğrudan “golden vize” veya yatırımla vatandaşlık programı sunmaz. Ancak belirli kantonlarda varlık beyanına dayalı forfait (lump-sum taxation) rejimi ve girişimci oturumu gibi rotalar bulunur. Schengen ve Avrupa içinde yatırımla oturum/citizenship arayan yatırımcılar için farklı ülkelerde güçlü alternatifler mevcuttur; planınızı iş ve aile hedeflerinize göre çok ülke kıyaslamasıyla şekillendirin.
- İsviçre için girişimci planı ve ekonomik fayda anlatımını net dosyalayın.
- AB’de yatırımla oturum programları için risk, süre ve vergi etkisini kıyaslayın.
- Aile, eğitim ve varlık planlamasını mobilite stratejisiyle tek çerçevede yönetin.
5) 2024–2025 Gündemi, Pazar Fırsatları ve Corpenza Yaklaşımı
Güncel Düzenlemeler ve Etkileri
2023 şirketler hukuku reformu sermaye ve yönetişim alanında esneklik sağladı; 2024’te KDV oranları yükseldi. Büyük çok uluslu gruplar, Küresel Asgari Vergi (%15) kural setini modellemeye devam ediyor. Uzaktan çalışma için sosyal güvenlik çerçevesi, sınır ötesi ekiplerin planlamasını kolaylaştırıyor. Bu başlıklarda her güncelleme; sözleşmeleri, fiyatlamayı ve muhasebe süreçlerini doğrudan etkiler.
- KDV oran artışını fiyat listelerine ve sistemlere eksiksiz yansıtın.
- Pillar Two kapsamındaysanız ek vergi, veri toplama ve raporlama akışını kurun.
- nFADP ve GDPR gerekliliklerini İK ve satış teknolojilerine gömülü hale getirin.
Pazar ve Kanton Seçimi: Neyi, Nerede ve Nasıl?
Teknoloji, fintech, sağlık, medtech ve iklim teknolojilerinde İsviçre; sermaye, üniversite işbirliği ve yetenek açısından fırsat sunar. Vergi ve teşvik yapısı, kantondan kantona anlamlı farklar içerir; bu farkı iş modelinizle eşleyin.
- Zug ve Schwyz: Düşük efektif vergi ve holding yapıları için elverişli.
- Zürich: Yetenek ve müşteri erişimi yüksek; finans ve teknoloji için güçlü bir merkez.
- Vaud ve Cenevre: Romand bölgesinde yaşam kalitesi ve yaşam bilimleri ekosistemiyle öne çıkar.
Corpenza ile Yol Haritası: 30–60–90 Gün Planı
Corpenza, Avrupa ve globalde mobilite, şirketleşme ve iş gücü çözümleri sunar. İsviçre odağında, kuruluş ve uyum sürecini net bir planla yönetiriz.
- İlk 30 Gün: Kanton ve hukuki form seçimi, ad onayı, banka KYC, esas sözleşme taslağı, UBO ve AML dosyası.
- 60 Gün: Noter ve tescil, UID, KDV ve vergi kayıtları, bordro kurulum, veri koruma dokümantasyonu.
- 90 Gün: İzin ve görevlendirme dosyaları, EOR/personel kiralama kurgusu, transfer fiyatlandırması politikası, ilk denetim seti.
Hizmet setimiz, İsviçre dosyanızı diğer ülke planlarınızla uyumlu hale getirir:
- Şirket kuruluşu ve hukuki danışmanlık (AG/GmbH, sözleşmeler, tescil).
- Oturma/çalışma izinleri; AB/EFTA ve üçüncü ülke stratejileri.
- Uluslararası muhasebe, KDV ve kurumlar vergisi süreçleri.
- Payroll ve EOR: Uzaktan ve sözleşmeli personelin maaşını giderleştirmenizi sağlayan bordro altyapısı.
- Personel kiralama ve posted worker yönetimi: Bildirim, ücret uyumu, saha denetimi dosyaları.
- Yatırımla oturum/vatandaşlık programları (İsviçre dışı seçenekler dahil) ve mobilite planlaması.
- Vergi optimizasyonu ve çok ülkeli yapılandırma; transfer fiyatlandırması ve IP konumlandırması.
Sonuç olarak; İsviçre’de şirket kuruluşunu hukuki açıdan doğru tasarladığınızda, vergi ve uyum tarafında öngörülebilirlik kazanırsınız. Uluslararası iş gücünü izinler, bordro ve sosyal güvenlikle tutarlı yönettiğinizde riskleri düşürür, büyümeyi hızlandırırsınız. Yukarıdaki adımları uygulayarak dosyanızı denetime hazır, yatırımcıya açık ve ölçeklemeye uygun hale getirirsiniz.
