Avrupa’da oturum izni aldıktan sonra “Bu belgeyle başka ülkede de çalışabilir miyim?” sorusu, hem bireysel profesyonellerin hem de şirketlerin en çok merak ettiği konular arasında. Özellikle 2025 itibarıyla göç ve iş gücü politikalarında yaşanan dönüşüm, bu sorunun cevabını daha da stratejik hâle getiriyor.
Bu yazıda; AB vatandaşı olup başka bir Avrupa ülkesine taşınmak isteyenler ile AB vatandaşı olmayan ama Avrupa’da oturum/çalışma izni bulunan profesyoneller için çalışma ve mobilite haklarını, kısıtları ve pratik yol haritalarını detaylı şekilde ele alacağız. Ayrıca, şirketlerin farklı ülkelere personel göndermesinde kullanılan posted worker / EOR gibi modellerin nerede devreye girdiğini ve bu noktada Corpenza’nın nasıl bir fark yarattığını da açıklayacağız.
AB Vatandaşı mısınız, Değil misiniz? Önce Statünüzü Netleştirin
Avrupa oturumu ile başka ülkelerde çalışma imkanını anlamanın ilk adımı, şu soruyu netleştirmekten geçer:
- AB vatandaşı mısınız? (Örneğin Almanya, İtalya, İspanya, Fransa, Polonya vatandaşı gibi)
- Yoksa AB vatandaşı olmayan bir “üçüncü ülke vatandaşı” mısınız? (Türkiye, Rusya, Hindistan, Brezilya vb.)
Bu ayrım kritik, çünkü:
- AB vatandaşları için “serbest dolaşım” esastır; AB içinde iş ve yerleşim hakları çok geniştir.
- AB vatandaşı olmayanlar için ise oturum ve çalışma hakları, aldığınız oturum türüne ve ülkenize göre değişir. Her ülke için yeniden izin gerekebilir.
AB Vatandaşları için Avrupa’da Çalışma Hakları
AB vatandaşlarının Avrupa’nın farklı ülkelerinde çalışma özgürlüğü, AB’nin temel serbestilerinden biridir. AB vatandaşı iseniz, AB’nin herhangi bir ülkesinde iş izni almadan çalışabilirsiniz. Bu hem ücretli çalışanlar hem de serbest meslek sahipleri için geçerlidir.
AB resmi portalında da vurgulandığı üzere, başka bir AB ülkesine iş için giden vatandaşlar şu haklara sahiptir:
- Başka bir AB ülkesinde serbestçe iş arama
- İş bulduğunda ayrıca iş izni olmadan çalışma
- İş arama ve çalışma amacıyla orada ikamet etme
- İstihdamın sona ermesinden sonra dahi belirli koşullarda orada kalabilme
- İstihdama erişim, çalışma koşulları, sosyal ve vergi avantajlarında yerli işçilerle eşit muamele görme
Bu hakların çerçevesine ilişkin detayları, AB’nin resmi “Avrupa’da taşınma ve çalışma” sayfasında bulabilirsiniz: AB’de çalışma hakları.
Sosyal Güvenlik Haklarının Korunması
Ülkeler arasında hareket ederken en kritik konulardan biri de sosyal sigorta ve emeklilik haklarıdır. AB kuralları, farklı ülkelerde çalışsanız bile sosyal güvenlik haklarınızın “kaybolmamasını” sağlar.
Bu koordinasyon sistemi dört temel prensibe dayanır:
- Aynı anda yalnızca tek bir ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olursunuz ve primleri sadece oraya ödersiniz.
- Bulunduğunuz ülkede, o ülke vatandaşlarıyla eşit hak ve yükümlülüğe sahip olursunuz.
- Bir yardıma (örneğin emeklilik, işsizlik, hastalık) başvurduğunuzda, gerekirse diğer ülkelerdeki önceki sigortalılık veya ikamet süreleri de dikkate alınır.
- Bir ülkeden nakit yardıma hak kazandıysanız, başka bir ülkede yaşıyor olsanız bile bu ödemeyi almaya devam edebilirsiniz (belirli istisnalar hariç).
Sağlık açısından ise, AB ülkeleri, İzlanda, Lihtenştayn, Norveç, İsviçre veya Birleşik Krallık’a seyahat ederken hastalanırsanız, Avrupa Sağlık Sigortası Kartı (EHIC) ile tıbben gerekli tedaviyi alma hakkınız bulunur.
AB Vatandaşı Olmayanlar (Üçüncü Ülke Vatandaşları) için Durum
AB vatandaşı değilseniz, elinizdeki “Avrupa oturum izni” sizi otomatik olarak tüm Avrupa’da serbestçe çalışabilir hâle getirmez. Burada özellikle şu tür oturumlara dikkat etmek gerekir:
- Ulusal çalışma/oturum izinleri (örneğin Almanya ulusal oturumu, Portekiz D7, İspanya çalışma vizesi vb.)
- AB Mavi Kart (EU Blue Card)
- AB Uzun Dönem İkamet İzni (Long-Term Residence Permit)
- Intra-corporate transfer (şirket içi görevlendirme) izinleri
- Mevsimlik işçi izinleri vb.
Bu izinlerin çoğu, öncelikle verildiği ülkede yaşama ve çalışma hakkı tanır. Diğer AB ülkelerine “çalışmak için” geçiş, her zaman yeni bir başvuru ve onay süreci gerektirir. Ancak bazı özel statüler (AB Uzun Dönem İkamet, AB Mavi Kart gibi) size ilave hareketlilik (mobility) imkanı sunar.
“Avrupa Oturumu ile Diğer Ülkede Çalışma” Mümkün mü?
Bu sorunun cevabı, elinizdeki oturumun türüne bağlıdır:
1. Klasik Ulusal Oturum İzni
Örneğin Almanya’dan 2 yıllık çalışma oturumunuz var. Bu oturum:
- Sadece Almanya’da yaşama ve çalışma hakkı verir.
- Schengen Bölgesi’nde 90/180 kuralı kapsamında turistik veya iş görüşmesi amaçlı kısa seyahat imkanı tanır.
- Başka bir AB ülkesinde fiilen çalışmanıza doğrudan izin vermez.
Bu durumda Fransa, Hollanda veya İtalya’da çalışmak isterseniz, ilgili ülkenin göç makamlarına ayrıca başvurmanız gerekir.
2. AB Uzun Dönem İkamet İzni (Long-Term Residence)
Bir AB ülkesinde en az 5 yıl yasal olarak ikamet ettiğinizde ve gelir/entegrasyon şartlarını karşıladığınızda, AB Uzun Dönem İkamet statüsü alabilirsiniz. Bu statü:
- Size verildiği ülkede kalıcı ve güçlü oturum hakkı sağlar.
- Başka bir AB ülkesine çalışma, eğitim veya yatırım amacıyla taşınırken daha esnek bir başvuru zemini sunar.
- Yine de gideceğiniz ülkede belirli süre içinde yeni oturum/çalışma izni başvurusu yapmanız gerekir.
Burada kilit nokta şudur: AB uzun dönem ikamet, sizin AB içinde taşınmanızı kolaylaştırır, ancak bunu yine de “kontrollü ve izinli” bir süreç olarak görmelisiniz; AB vatandaşları kadar serbest değilsiniz.
3. AB Mavi Kart (EU Blue Card) ve Yüksek Nitelikli İzinler
AB Mavi Kart, yüksek nitelikli profesyoneller için tasarlanmış bir izindir ve 2025 itibarıyla mobilite hakları güçlenmiştir. Genel olarak:
- Mavi Kart aldığınız ülkede belirli süre (örneğin 12–18 ay) çalıştıktan sonra, başka bir AB ülkesine daha kolay geçiş imkanı bulabilirsiniz.
- İkinci ülkeye geçerken yeniden Mavi Kart başvurusu yaparsınız, ancak çoğu zaman yerel iş gücü testi (labour market test) daha esnek işler.
- Nitelikli iş, belirli bir asgari maaş eşiğini karşılamalıdır.
Benzer şekilde; intra-corporate transfer izinleriyle, çok uluslu şirketlerin yönetici ve uzmanlarını birkaç AB ülkesi arasında görece esnek şekilde dolaştırması mümkündür.
2025’te Avrupa İş Gücü Piyasasında Ne Değişti?
2025 itibarıyla Avrupa göç politikalarında “tamamen kapılar kapandı” söylemi doğru değildir. Asıl değişim, kimlerin önceliklendirildiği noktasında yaşanıyor.
Vasıfsız ve Düşük Vasıflı İşçiler İçin Artan Zorluklar
Tarım, inşaat, turizm gibi sektörlerde vasıfsız işçi ihtiyacı hâlâ sürse de, birkaç önemli bariyer ortaya çıkmış durumda:
- Birçok ülkede iş izinleri devam etmekle birlikte, konsolosluk randevusu almak başlı başına bir sorun hâline geldi.
- Güney Asya ve Afrika gibi yoğun talep gören bölgelerde vize randevusu aylar sürebiliyor; bu da işverenler için planlama zorluğu yaratıyor.
- Pek çok AB ülkesi sessizce kotaları sıkılaştırıyor ve daha yüksek eğitim / uzmanlık düzeyine sahip başvuruculara öncelik tanıyor.
Sonuç olarak, vasıfsız roller için önceki yıllara göre daha az fırsat, daha uzun bekleme süreleri ve daha yüksek belirsizlik söz konusu.
Vasıflı Profesyoneller İçin Yeni Fırsatlar
Öte yandan AB ülkeleri, nitelikli profesyoneller için daha esnek ve kişiye bağlı programlar sunuyor. Bazı örnekler:
- Almanya ve Avusturya İş Arayan Vizesi: Henüz iş teklifi almamış olsanız dahi ülkeye girip içeride iş aramanıza imkan tanıyor.
- Portekiz ve İspanya Dijital Göçebe / Serbest Çalışan Vizeleri: Uzak çalışanlar ve serbest meslek sahipleri için tasarlanmış, yaşam+çalışma karmasını destekleyen yapılar.
- İsveç Yüksek Öğrenim Sonrası İzinleri: Mezunlar ve inovasyon/teknoloji alanında çalışan profesyoneller için, eğitim sonrası iş arama ve çalışma imkanı sunuyor.
Bu dönüşüm, Avrupa’nın “her türlü iş gücü” yerine; nitelik, uyum kabiliyeti ve uzun vadeli değer taşıyan profesyonelleri çekme hedefini netleştiriyor.
Vasıflı Göçmenler İçin Avantajlar
Yeni nesil oturum ve vize programları vasıflı profesyonaller için önemli avantajlar yaratıyor:
- İşveren veya aracı danışmanlara olan bağımlılık azalıyor.
- Doğrudan kalıcı ikamete giden yollar daha net ve hızlı şekilleniyor.
- Kariyerinizi, hangi ülkede ve hangi formatta sürdüreceğinize dair daha fazla kontrol sağlıyorsunuz.
- Uygun niteliklere ve deneyime sahipseniz, iş teklifi yokken bile Avrupa’ya giriş mümkün hâle geliyor.
- Eğitim, ilgili iş deneyimi veya dijital beceri setiniz varsa, birçok senaryoda zorunlu sponsor işveren ihtiyacı ortadan kalkabiliyor.
Eskinin “uç, fabrikada çalış, lojmanda yaşa” modeli; yerini “bir yaşam kur, entegre ol ve büyü” yaklaşımına bırakıyor.
Dijital Göçebe, Serbest Çalışan ve Uzaktan Çalışanlar İçin Özel Notlar
2025 itibarıyla birçok Avrupa ülkesi dijital göçebe veya uzaktan çalışma vizeleri sunuyor. Ancak bu vizeler:
- Genellikle size o ülke sınırları içinde ikamet etme ve yabancı şirket/kişilere uzaktan hizmet verme hakkı tanır.
- Her zaman AB genelinde serbest çalışma hakkı anlamına gelmez.
- Uzun dönem AB ikametine geçişte, bazı ülkelerde “tam sayılmayan” süreler olabilir; bu nedenle hukuki detayları iyi analiz etmek gerekir.
Bu tarz vizelerle başka bir ülkeye taşınmak istediğinizde, çoğu durumda yeniden ulusal oturum başvurusu yapmanız gerekir.
Şirketler İçin: Personeli Başka Ülkeye Göndermek & Posted Worker / EOR Modelleri
Kurumsal tarafta soru şu şekilde şekillenir: “Avrupa’daki şirketimizde çalışan bir kişiyi başka bir AB ülkesinde geçici veya kalıcı olarak görevlendirebilir miyiz?”
Burada hem iş hukuku hem de vergi / sosyal güvenlik boyutunu birlikte ele almak gerekir.
Posted Worker (Geçici Görevlendirme) Modeli
Posted worker modeli, bir çalışanın bir AB ülkesindeki işverenine bağlı kalmaya devam ederek başka bir AB ülkesine geçici olarak gönderilmesini ifade eder.
- Çalışan, gönderici ülkedeki iş sözleşmesine ve çoğu zaman sosyal sigorta sistemine bağlı kalır.
- Gönderildiği ülkede asgari ücret, çalışma saatleri, iş sağlığı ve güvenliği gibi temel koşullar o ülkenin kurallarına göre uyarlanır.
- Vergi ve sigorta yükümlülükleri, gönderim süresi ve ülkelerin anlaşmalarına göre değişir.
Doğru kurgulanmış bir posted worker yapısı, vergisel optimizasyon ve idari sadelik sağlayabilir; yanlış kurgulanırsa hem şirket hem çalışan için ağır cezalar ve geriye dönük prim-vergi yükü doğurabilir.
EOR (Employer of Record) ve Bordro Çözümleri
EOR modeli, bir ülkede şirketiniz olmadan çalışan istihdam etmenize olanak tanır. Bu modelde:
- Yerel bir EOR sağlayıcısı, çalışanınızın yasal işvereni gibi davranır.
- Bordro, sosyal güvenlik bildirimi, yerel iş hukuku uyumu gibi tüm süreçleri yönetir.
- Siz, çalışanı fiilen yöneten ve iş sonuçlarından sorumlu taraf olursunuz.
Avrupa’da farklı ülkelerde dağınık ekipler kurmak isteyen şirketler için EOR ve bordro (payroll) çözümleri, hızlı ve esnek bir ölçeklenme imkanı sunar.
Bu Noktada Corpenza’nın Rolü
Corpenza, Avrupa ve global ölçekte;
- Şirket kuruluşu ve uluslararası şirketleşme,
- Oturum izni, golden visa ve yatırımla vatandaşlık,
- Uluslararası muhasebe ve vergi planlaması,
- Payroll (bordro) ve EOR çözümleri,
- Posted worker modeliyle yurt dışına personel gönderimi ve vergi optimizasyonu
alanlarında uçtan uca danışmanlık ve operasyonel destek sunar.
Özellikle;
- Bir çalışanı Almanya’dan Hollanda’ya geçici görevlendirmek,
- Portekiz’deki dijital göçebe vizesiyle çalışan bir profesyonelin daha sonra İspanya’da şirket kurarak çalışmaya devam etmesi,
- Merkezi Türkiye’de olan bir şirketin farklı AB ülkelerinde uzaktan çalışan ekipler kurması
gibi karmaşık senaryolarda, oturum–çalışma izni–vergi–sosyal güvenlik dengesini doğru kurgulamak kritik önem taşır. Bu noktada Corpenza’nın hem hukuki-vergisel çerçeveyi hem de pratik uygulamayı bilen ekibi, hatalı kurgular nedeniyle doğabilecek uzun vadeli riskleri en baştan minimize etmeye odaklanır.
Pratik Yol Haritası: Avrupa Oturumunuzla Başka Ülkede Çalışmayı Planlarken
1. Statünüzü ve Hedefinizi Netleştirin
- AB vatandaşı mısınız, üçüncü ülke vatandaşı mısınız?
- Elinizdeki oturumun türü nedir? (Ulusal oturum, AB Mavi Kart, uzun dönem ikamet vb.)
- Hedefiniz kısa süreli proje mi, kalıcı yerleşim mi, yoksa sadece uzaktan çalışma mı?
2. Hedef Ülkenin Kurallarını İnceleyin
- İlgili ülkenin göç mevzuatını ve iş piyasası şartlarını resmi kaynaklardan kontrol edin.
- AB’nin “Yurttaşlarınız için” portalındaki yurt dışında çalışma ve izinler bölümünü referans alın.
3. Sosyal Güvenlik ve Vergiyi Baştan Planlayın
- Hangi ülkede vergi mükellefi olacağınızı ve hangi ülkede sosyal sigorta primi ödeyeceğinizi netleştirin.
- Gir–çık yaparak farklı ülkelerde uzun süre kalmayı planlıyorsanız, vergi mukimliği ve çifte vergilendirme anlaşmalarını mutlaka değerlendirin.
4. Gerekirse Şirketleşme veya EOR Çözümlerini Masaya Koyun
- Kendi adınıza çalışıyorsanız: Serbest meslek mi, şirket mi (LTD, GmbH, SL vb.) daha doğru model?
- Şirketiniz varsa: Hedef ülkede şirket kurmak mı, posted worker mi, yoksa EOR/bordro çözümü mü daha verimli?
5. Profesyonel Destek Almaktan Çekinmeyin
Avrupa’da oturum, çalışma izni, şirketleşme, vergi ve sosyal güvenlik konuları birbirine sıkı sıkıya bağlıdır. İnternetteki genel bilgiler çoğu zaman sizin özel durumunuzun nüanslarını kapsamaz. Yanlış atılan bir adım; ikamet izinlerinin iptali, geriye dönük vergi ve ceza riskleri, sosyal sigorta hak kayıpları gibi sonuçlar doğurabilir.
Bu nedenle, özellikle sınır ötesi çalışma ve şirketleşme planlarınız varsa, süreci tercihen hem göç hukuku hem de vergi boyutunu birlikte ele alan uzmanlarla tasarlamanız, uzun vadede zaman ve maliyet tasarrufu sağlayacaktır.
Sonuç: Avrupa Oturumu, Doğru Kurgulanırsa Güçlü Bir Mobilite Aracıdır
2025 itibarıyla:
- AB vatandaşları için, AB içinde iş izni olmadan çalışma hakkı devam ediyor; asıl mesele hangi ülkede nasıl bir yaşam ve vergi-strateji kuracağınız.
- AB vatandaşı olmayanlar için, elinizdeki oturumun türü belirleyici. Klasik ulusal oturumlar yalnızca verildiği ülkede tam çalışma hakkı sağlarken, AB Mavi Kart ve uzun dönem ikamet gibi statüler AB içinde daha esnek hareket imkanı sunuyor.
- Vasıfsız işlerde fırsatlar daralırken, vasıflı ve esnek profesyoneller için Avrupa; iş arayan vizeleri, dijital göçebe programları ve yüksek nitelikli izinlerle daha fazla kapı açıyor.
Özetle, “Avrupa oturumuyla başka ülkede çalışmak” mümkündür; ancak hangi koşullarda, hangi süreyle ve hangi vergi-sigorta rejimine tabi olarak yapabileceğiniz, tamamen sizin statünüze ve doğru planlamaya bağlıdır. Bu planlamayı yaparken; şirketleşme, oturum izni, bordro/EOR ve vergi optimizasyonunu birlikte ele alacak bir yaklaşımla ilerlemek, orta–uzun vadede çok daha sürdürülebilir sonuçlar doğurur.
Sorumluluk Reddi
Bu yazı, genel bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbir şekilde hukuki, mali veya vergisel danışmanlık niteliği taşımaz. Göç mevzuatı, vergi ve sosyal güvenlik kuralları sık sık değişebilir ve her bireyin/şirketin durumu farklıdır. Herhangi bir karar almadan önce, güncel yasal düzenlemeleri ilgili ülkelerin resmi kurumlarından kontrol etmeniz ve nitelikli bir profesyonelden (avukat, mali müşavir veya yetkin danışmanlık firması) kişiselleştirilmiş danışmanlık almanız gerekmektedir.
