Estonya’da Muhasebe Mevzuatı ve Güncel Yasal Düzenlemeler

Estonya, dijital devlet altyapısı ve sade kurumlar vergisi sistemi ile şirketler için cazip bir ülke. Ancak bu avantajlar, özellikle 2025–2026 reformlarıyla birlikte oldukça teknik bir muhasebe ve vergi mevzuatı çerçevesiyle birlikte geliyor. Estonian GAAP, IFRS, dağıtım esaslı kurumlar vergisi, e‑fatura zorunluluğu ve değişen denetim eşikleri gibi başlıkları doğru okumak; hem vergi risklerini azaltmak hem de yatırımcı güvenini korumak açısından kritik.

Estonya’da Muhasebe Mevzuatının Genel Çerçevesi

Estonya’da muhasebenin temelini Accounting Act ve buna bağlı ikincil düzenlemeler oluşturur. Uygulamada ise şirketler iki ana finansal raporlama standardından birini seçer:

• Estonian GAAP (Estonian Financial Reporting Standard)
• IFRS (AB tarafından kabul edilmiş tam IFRS)

Seçim, şirketin büyüklüğüne, faaliyet alanına ve yatırımcı profiline göre değişir:

• Tam IFRS: Bankalar, sigorta şirketleri ve diğer public interest entities için zorunludur.
• KOBİ’ler: Genellikle Estonian GAAP kullanır. Ancak uluslararası yatırımcı çeken, grup yapısı olan veya halka açılmayı hedefleyen şirketler IFRS’ye yönelebilir.

Her iki standartta da yıllık finansal rapor şu kalemleri içerir:

• Bilanço
• Kâr/Zarar tablosu
• Uygulanan standarda göre nakit akış tablosu ve özkaynak değişim tablosu
• Finansal tablo dipnotları
• Management report (yönetim raporu) – şirketin faaliyetleri, riskleri ve beklentilerine ilişkin anlatımsal bölüm

Bu yapı, hem AB muhasebe direktifleriyle uyumludur hem de Estonya’nın dijital, veri odaklı vergi denetimi yaklaşımını destekler.

Yıllık Raporlama Yükümlülükleri ve Dijital Altyapı

Yıllık Rapor (Annual Report) – Kim, Ne Zaman, Nereye?

Estonya’da tüm şirketler (OÜ, AS, şube, STK, hatta faaliyet göstermeyen “dormant” şirketler dâhil) için yıllık rapor sunma zorunluluğu vardır.

Temel kurallar:

• Raporu, mali yıl bitimini izleyen 6 ay içinde sunmanız gerekir.
• Mali yılı takvim yılı olan şirketlerde son tarih genellikle 30 Haziran’dır.
• Tüm raporlar e‑Business Register üzerinden tamamen dijital olarak gönderilir.

Bu dijital sistem, e‑imza altyapısıyla uyumludur ve hem yerleşikler hem de e‑Residents için uzaktan yönetimi mümkün kılar. Ancak sistem, eksik veya hatalı raporları kolayca tespit ettiği için, muhasebe verilerinin doğruluğu ve zamanlaması her zamankinden daha kritik hale gelir.

Bağımsız Denetim ve Sınırlı Denetim – 2025 Eşik Değişiklikleri

2025’ten itibaren Estonya, denetim eşiklerini güncelledi. Bu revizyon, özellikle orta ölçekli şirketleri doğrudan etkiliyor.

Zorunlu bağımsız denetim için, ardışık iki hesap döneminde aşağıdaki üç kriterden en az ikisinin sağlanması gerekir:

• Ciro: ≥ 5.000.000 €
• Toplam varlıklar: ≥ 2.500.000 €
• Ortalama çalışan sayısı: ≥ 50

Buna ek olarak, bu göstergelerden yalnızca birinin üç katına ulaşması durumunda da denetim zorunlu hale gelir (örneğin ciro ≥ 15 milyon €). Çalışan sayısı için bu üç kat kuralında 180 sınırı istisna tutulur.

Review (sınırlı denetim) için daha yüksek eşikler söz konusudur (örneğin; yaklaşık 6 milyon € ciro, 3 milyon € varlık, 72 çalışan bandı gibi) ve detaylar denetim eşikleri rehberlerinde açıklanmıştır.

Ayrıca birçok public limited company (AS) için, faaliyet alanına ve ortaklık yapısına göre büyüklükten bağımsız zorunlu denetim yükümlülükleri söz konusu olabilir. Şirket yapısını planlarken bu farkı dikkate almak gerekir.

Estonya Kurumlar Vergisi Sistemi: Dağıtım Esaslı Model

Kâr Ne Zaman Vergilenir?

Estonya’nın en bilinen özelliği, kâr elde edildiği anda değil, dağıtıldığı anda vergilenmesidir. Yani:

• Şirketin yıllık kârı bilançoda birikirken kurumlar vergisi doğmaz.
• Kâr, temettü, örtülü dağıtım, ek fayda veya belli türde giderler şeklinde dağıtıldığında vergi hesaplanır.

2025 itibarıyla:

• Dağıtılan kâr üzerindeki standart kurumlar vergisi oranı %22’dir.
• Vergi, net dağıtılan tutarın 22/78’i olarak hesaplanır (brütleştirme yöntemi).
• Önceden uygulanan %20 standart oran ve %14/86 indirimli oranlar kaldırılmıştır.
• Kredi kurumları için advance corporate income tax (bank levy) oranı 1 Ocak 2025’ten itibaren %14’ten %18’e yükselmiştir.
• Dağıtılmayan kârlar (retained earnings) için halen avans kurumlar vergisi yoktur.

Bu model, kârı işletmede bırakıp büyümeye yatırım yapan şirketler için güçlü bir nakit akışı avantajı sunar. Ancak temettü politikası, grup içi dağıtımlar ve yönetici ödemeleri tasarlanırken, dağıtımın vergiye yol açtığını unutmamak gerekir.

Dağıtılan Kâr Nasıl Beyan Edilir?

• Kâr dağıtımı, e‑Tax (e‑MTA) sistemi üzerinden verilen TSD formu ile beyan edilir.
• Beyan ve ödeme süresi, dağıtımı izleyen ayın 10. günüdür.
• TSD, yalnızca kâr dağıtımını değil; aynı zamanda çalışan gelirleri ve sosyal güvenlik yükümlülüklerini de kapsayan birleşik bir beyan niteliği taşır.

Bu entegre yapı, muhasebe kayıtları ile vergi beyanlarının sürekli ve tutarlı olmasını gerektirir. Yanlış sınıflandırılmış ödemeler, hem kurumlar vergisi hem de bordro vergileri tarafında ciddi cezalar doğurabilir.

KDV (VAT) Rejimi ve 2025–2026 Değişiklikleri

KDV Kayıt Eşiği ve Oranlar

Estonya’da KDV, değer zincirinin her aşamasında uygulanır ve 2025–2026 döneminde hem oran hem de raporlama tarafında önemli değişiklikler yaşanıyor.

• KDV mükellefiyet eşiği: Yıllık 40.000 € vergiye tabi ciro.
• Standart KDV oranı:
  • 1 Ocak – 30 Haziran 2025: %22
  • 1 Temmuz 2025’ten itibaren kalıcı oran: %24
• Konaklama hizmetleri için indirimli oran, 1 Ocak 2025’ten itibaren %9’dan %13’e yükseltilmiştir.

KDV oranlarındaki bu artış, özellikle turizm, otelcilik ve perakende sektöründe fiyatlandırma stratejilerini doğrudan etkiler. Sözleşmelerinizde KDV dahil/dahil değil hükümlerini gözden geçirmek, marj erimesini önlemek için önemlidir.

KDV Beyanı ve Raporlama Dönüşümü

• KDV beyannamesi için son tarih, izleyen ayın 20. günüdür.
• 2025 itibarıyla, KDV beyanı ile EC Sales List (ESL) formlarının birleştirilmesi ve deklarasyon bazlı sistemden veri bazlı raporlamaya geçiş hazırlıkları sürmektedir.

Yeni kurallara göre KDV kayıt eşiği hesaplanırken:

• Yalnızca Estonya’da yaratılan ciro dikkate alınır.
• Finansal hizmetler, sigorta ve gayrimenkul ile ilgili bazı işlemler (istisnai olanlar hariç) eşik hesabına dâhil edilir.

Dijitalleşen KDV denetimi, fatura bazında veri karşılaştırmasına olanak verdiği için, hatalı oran kullanımı veya yanlış sınıflandırılmış işlemler hızla tespit edilebilir hale geliyor.

Diğer Önemli Vergi Gelişmeleri (2025–2026)

2025–2026 reform paketi, yalnızca kurumlar vergisi ve KDV’den ibaret değil. Özellikle finansal varlıklar ve bireysel yatırımcılar için önemli yenilikler var.

• Regüle edilmiş kripto varlıklar: Yeni düzenlemeler, lisanslı/borsada işlem gören kripto varlıkların vergilendirilmesine dair daha net kurallar ve zarar mahsubu rejimi getiriyor. Bu, fintech ve kripto odaklı Estonya şirketleri için raporlama yükünü ve vergi planlamasını doğrudan etkiler.
• Investment account system: Bireysel yatırım gelirlerini erteleme imkânı veren sistemde kapsam daraltılmış; lisanssız küçük fon birimleri 2025’ten itibaren sistem dışında bırakılmıştır.

Bu alanlar, özellikle AB içi ve dışı yatırımcıları olan Estonya yapılarında hem vergi uyumu hem de yatırımcı ilişkileri açısından stratejik öneme sahip.

Aylık ve Yıllık Vergi Beyan Takvimi

TSD – Gelir, Sosyal Güvenlik ve Dağıtılan Kârın Ortak Platformu

Estonya vergi sistemi, birden çok yükümlülüğü tek formda birleştirme eğilimindedir. TSD formu bunun en belirgin örneğidir.

• Kapsam: Çalışan gelirleri, sosyal güvenlik katkıları ve dağıtılan kâr üzerinden hesaplanan vergiler.
• Beyan dönemi: Aylık.
• Son tarih: İlgili dönemi izleyen ayın 10. günü.

Bu yapı, bordro ve dağıtım süreçlerinde muhasebe ve insan kaynakları ekiplerinin entegre çalışmasını zorunlu kılar. Özellikle posted worker modeliyle yurt dışına personel gönderen Estonya şirketleri için, hangi ödemelerin bordro, hangilerinin kâr dağıtımı veya ek fayda sayıldığı kritik bir planlama konusudur.

KDV, CbCR ve Diğer Bildirimler

• KDV beyannamesi: KMD (ve planlanan KMD+VD entegrasyonu) kapsamında, izleyen ayın 20. günü.
• Country‑by‑Country Reporting (CbCR): Konsolide ciro 750 milyon € ve üzeri olan uluslararası gruplar için zorunludur.
  • Rapor genellikle grubun ana şirketi tarafından sunulur.
  • Estonya’daki bağlı ortaklık, hangi ülkede kimin rapor sunduğunu Estonya vergi idaresine bildirmek zorundadır.
  • Cezalardan kaçınmak için grubun global vergi ekibi ile Estonya muhasebe ekibinin koordinasyonu şarttır.

CbCR için yıllık son tarih genellikle 31 Aralık olup, grubun raporlama takvimine göre değişebilir. Grup politikaları ile Estonya yükümlülüklerini uyumlu kılmak için takvim bazlı bir kontrol listesi oluşturmak gerekir.

Elektronik Fatura (E‑Invoicing) Rejimi – 2019’dan 2025 Reformuna

B2G İşlemlerde Zorunlu E‑Fatura

Estonya, 1 Temmuz 2019’dan beri tüm B2G (Business‑to‑Government) işlemlerde e‑faturayı zorunlu kılıyor. Kamu kurumları yalnızca e‑fatura kabul ediyor ve bu faturalar ulusal XML standardında veya EN 16931 uyumlu bir formatta iletiliyor.

Bu zorunluluk, AB düzeyinde hazırlanan e‑Invoicing ülke profillerinde de yer alıyor ve Estonya’yı dijitalleşmede öncü ülkelerden biri konumuna getiriyor.

1 Temmuz 2025 Sonrası: B2B + B2G için Ortak Rejim

Accounting Act değişikliğiyle 1 Temmuz 2025’ten itibaren Estonya, B2B ve B2G işlemler için tek ve standartlaştırılmış bir e‑fatura rejimine geçiyor.

Yeni sistemin temelini “buyer’s choice” (alıcının seçimi) ilkesi oluşturuyor:

• Ticaret Sicili’nde “e‑invoice recipient” olarak kayıtlı bir alıcı, tedarikçisinden yalnızca e‑fatura talep edebiliyor.
• Bu durumda satıcı, söz konusu alıcıya kağıt veya PDF fatura gönderemez; zorunlu olarak yapılandırılmış e‑fatura formatını kullanmak zorunda.
• Alıcı, e‑fatura alma tercihini sistemi üzerinden istediği zaman güncelleyebiliyor; bu da tedarik zinciri boyunca dijitalleşmeyi kademeli olarak yaygınlaştırıyor.

Bu yeni rejim, KDV denetiminde veri kalitesini artırarak, hatalı beyan ve sahte faturaya karşı ciddi bir koruma sağlıyor. Ancak teknik entegrasyon (ERP, muhasebe programı, e‑fatura servis sağlayıcısı seçimi vb.) aşamasında şirketler için ek yatırım ve proje yönetimi ihtiyacı doğuyor.

Uluslararası Yapılar, Posted Worker ve Payroll Açısından Estonya Mevzuatının Önemi

Estonya’da şirketleşen; AB içinde personel görevlendiren, uzaktan çalışan istihdam eden veya uluslararası grup yapısına sahip şirketler için mevzuatın etkisi daha da geniştir.

• Payroll / bordro yönetimi: TSD üzerinden entegre beyan, yanlış sınıflandırılan ödemelerin hem gelir vergisi hem de sosyal güvenlik tarafında cezaya dönüşmesine yol açabilir.
• Posted worker modeli: Estonya merkezli şirketlerin diğer AB ülkelerine geçici personel göndermesi, hem Estonya mevzuatı hem de gönderilen ülke mevzuatı açısından uyum gerektirir. Yanlış yapılandırılmış ücret paketleri, çifte prim ve gereksiz vergi yüklerine neden olabilir.
• Grup içi hizmet ve royalty ödemeleri: Dağıtım esaslı kurumlar vergisi sistemi, grup içi işlemlerin fiyatlandırmasını (transfer fiyatlandırması) ve kâr dağıtım stratejisini doğrudan etkiler.

Bu nedenle, yalnızca Estonya iç mevzuatını bilmek çoğu zaman yeterli değildir. Estonya kurallarını; hedef ülkedeki vergi, sosyal güvenlik ve göç mevzuatı ile birlikte okumak gerekir.

Corpenza Perspektifi: Dijital, Dağıtım Esaslı ve Sınır Ötesi Bir Ortamda Nasıl Yol Alınır?

Estonya, doğru kullanıldığında hem vergi verimliliği hem de operasyonel esneklik sunan bir ekosistem. Ancak:

• 2025–2026 reformlarıyla değişen KDV oranları,
• Yükselen denetim ve review eşikleri,
• E‑fatura zorunluluğunun B2B alana genişlemesi,
• Kripto varlıklar ve yatırım hesapları gibi alanlarda yeni vergi kuralları,

şirketlerin muhasebe, vergi ve hukuki uyum süreçlerini yeniden tasarlamasını zorunlu kılıyor.

Corpenza olarak, özellikle şu alanlarda şirketlere uçtan uca destek veririz:

• Estonya’da şirket kuruluşu ve yapılandırma: Estonian GAAP / IFRS seçimi, sermaye ve ortaklık yapısının vergi avantajları gözetilerek tasarlanması.
• Uluslararası muhasebe ve vergi uyumu: Estonya’nın dağıtım esaslı kurumlar vergisi rejimini, grup yapısı ve diğer ülke vergi sistemleriyle uyumlu hale getiren çözüm önerileri.
• Payroll, EOR ve posted worker modelleri: Estonya merkezli çalışanlar ile diğer AB ülkelerine görevlendirilen personelin bordro, sosyal güvenlik ve vergi planlamasının optimize edilmesi.
• Dijital uyum projeleri: E‑fatura entegrasyonu, e‑Business Register ve e‑Tax sistemleriyle uyumlu muhasebe altyapısının kurulması.
• Yatırımla oturum ve vatandaşlık yapıları: Estonya şirketi üzerinden AB pazarına açılmak isteyen birey ve kurumlar için hukuki ve vergisel çerçevenin kurgulanması.

Böylece, sadece mevzuata uyum sağlamanızı değil; aynı zamanda Estonya’nın sunduğu vergi ve dijital altyapı avantajlarından maksimum düzeyde yararlanmanızı hedefleriz.

Sonuç: 2025 Sonrası Estonya’da Muhasebe ve Vergi Yönetimi

Estonya, 2025–2026 boyunca yüksek dijitalleşme seviyesi, modern muhasebe standartları ve dağıtım esaslı kurumlar vergisi rejimi ile Avrupa’da benzersiz bir konumda yer almaya devam edecek.

Ancak bu avantajlı ortam, aynı zamanda:

• Giderek sıkılaşan denetim ve raporlama yükümlülükleri,
• KDV oran ve eşiğindeki değişiklikler,
• B2B ve B2G’de zorunlu e‑fatura dönüşümü,
• Uluslararası vergi şeffaflığı (CbCR, veri bazlı raporlama) baskısı

ile birlikte geliyor. Kendi muhasebe ekibiniz veya dış kaynaklı muhasebecinizle bu değişiklikleri erken aşamada planlamanız; finansal tabloları, sözleşmeleri ve vergi stratejilerini gözden geçirmeniz gerekir.

Estonya’yı; şirketleşme, uluslararası genişleme, posted worker veya yatırımla oturum/vatandaşlık stratejinizin parçası haline getirirken, Corpenza gibi uluslararası mobilite ve vergi optimizasyonu konusunda deneyimli bir danışmanlık yapısıyla çalışmak, ileride doğabilecek risk ve maliyetleri önemli ölçüde azaltır.

Sorumluluk Reddi

Bu metin, yalnızca genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Buradaki bilgiler, hukuki, vergisel veya finansal danışmanlık niteliği taşımaz ve herhangi bir kararın tek dayanağı olarak kullanılmamalıdır. Mevzuat, özellikle 2025–2026 reform döneminde sık sık güncellenmektedir. Her işlem veya yapılandırma öncesinde, güncel resmi kaynakları ve Estonya vergi/muhasebe otoritelerinin duyurularını kontrol etmenizi ve nitelikli bir profesyonelden bağımsız danışmanlık almanızı önemle tavsiye ederiz.