Giriş — Modern iş dünyasında devlet memurlarının karşılaştığı zorluklar
Neden bu konu şimdi daha önemli?
Küreselleşme, dijitalleşme ve uzaktan çalışma modelleri profesyonellerin sınır ötesi ekonomik faaliyetlere daha sık katılmasına yol açtı. Devlet memurları da ekonomik çeşitlendirme veya yatırım amaçlı yurt dışı şirket kurmayı değerlendirebiliyor. Bu durum, hukuki belirsizlikler, uyum yükümlülükleri ve etik gereksinimler nedeniyle karmaşık hale geliyor.
Okuyucuya net yol haritası sunmak için bu yazıda kanuni çerçeveyi, pratik uygulamaları, vergi ve uyum boyutlarını, uluslararası iş gücü yönetimini ve risk azaltma adımlarını ele alacağım.
Mevzuat Çerçevesi — 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ve sınırları
Kanunun temel sınırlamaları ve yorum alanları
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu memurların ticari faaliyetlere katılımını sınırlar. Kanun, memurların tacir sıfatı gerektirecek faaliyetlerde bulunamayacağını açıklar. Ancak kanun, yurt dışında şirket kurma konusunda doğrudan ve net bir yasak metni vermez; bu nedenle yorum farkları ortaya çıkar.
Kanunun ilgili hükümlerini dikkatle inceleyin ve kesin yoruma ihtiyaç duyduğunuz durumlarda resmi hukuki danışman isteyin. Kanun metnine Resmi mevzuat kaynağından ulaşabilirsiniz:
Uygulama Pratikleri — Hangi modeller hukuken daha makul?
Ortaklık, sermaye katılımı ve yönetim rolleri
Hakem görüşlerine ve hukuk uygulamalarına göre, devlet memurları yurt dışı şirketlere sermaye sağlayabilir fakat şirket yönetiminde veya denetim organlarında görev alamaz. Bu yaklaşımı somut hale getirmek için şu adımları izleyin:
- Sermaye payınızı pasif yatırım olarak sınıflandırın; günlük işletme yönetimine katılmayın.
- Şirket ana sözleşmesine ve hissedar sözleşmesine yönetim rolü üstlenmeyeceğinizi açıkça yazdırın.
- Gerekirse çalıştığınız kuruma yazılı bildirim veya izin başvurusu yapın.
Bu adımlar hukuki riski azaltır ancak riskleri tamamen ortadan kaldırmaz; her durum için bireysel hukuki değerlendirme isteyin.
Vergi ve Uyum Yükümlülükleri — Gelir, beyan ve çifte vergilendirme
Türkiye’de vergi mükellefiyeti ve bildirim zorunlulukları
Türkiye vergi mevzuatı uyarınca vergi mükellefiyeti, ikamet/yerleşiklik durumunuza göre belirlenir. Yurt dışı kaynaklı gelirleri beyan edin ve varsa çifte vergilendirmeyi önlemek için ilgili çifte vergilendirme anlaşmasını inceleyin.
Uygulanabilir adımlar:
- Yurt dışı şirketten elde ettiğiniz kar payı veya sermaye kazancını yıllık gelir vergisi beyannamenizde gösterin.
- Vergi dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumu yükümlülüklerini zamanında yerine getirin.
- Vergi planlaması ve optimizasyonu için uluslararası vergi uzmanı ile çalışın; vergi kaçırma niyeti taşıyan yapılar kurmayın.
Corpenza, uluslararası muhasebe ve vergi optimizasyonu süreçlerinde uyumlu çözümler sunar; özellikle uzaktan çalışan bordroları ve gider gösterme süreçlerinde firmalara destek verir.
Risk Yönetimi ve İzin Süreçleri — Pratik kontrol listesi
Adım adım uyum ve riski azaltma
Yurt dışı şirket kurma kararını almadan önce şu kontrol listesini uygulayın:
- Çalıştığınız kurumun disiplin ve etik kurallarını inceleyin; gerektiğinde yazılı izin isteyin.
- Hukuki danışmanlık alın; özellikle 657 sayılı Kanun ve ilgili düzenlemeler bağlamında görüş alın.
- Vergi yükümlülüklerini değerlendirin; çifte vergilendirme anlaşmasını kontrol edin.
- Şirket yapısını yatırımcı/ortaklık bazında pasif rolü koruyacak şekilde tasarlayın.
- Uluslararası bordro ve sosyal güvenlik yükümlülükleri için plan yapın; A1 gibi belgeleri temin edin.
Bu adımları uygulayarak idari, hukuki ve mali riskleri sistematik biçimde azaltın. Karar vermeden önce somut belgeler ve yazılı görüş alın.
Sonuç ve Corpenza’dan alınabilecek destekler
Net adımlar, uyum ve büyüme dengesi
Devlet memurlarının yurt dışında şirket kurması hukuki olarak tamamen yasak görünmüyor; ancak memurların ticari yönetime aktif katılımı sınırlı. Siz karar verirken hukuki danışmanlık, kurum içi izin süreçleri ve vergi uyumu en kritik konular olur.
Corpenza şu alanlarda destek sağlar:
- Uluslararası şirket kuruluşu ve yapılandırma
- Oturma izni, golden vize ve yatırım yoluyla statü alma danışmanlığı
- Uluslararası muhasebe ve vergi optimizasyonu
- Payroll yönetimi; uzaktan çalışanların maaşlarının gider olarak gösterilmesi süreçleri
- Personel kiralama ve posted worker çözümleri
Harekete geçmeden önce kurumunuzun mevzuatını ve kişisel durumunuzu inceleyin. Hukuki ve mali danışmanlık alın; gerektiğinde Corpenza ile doğrudan çalışarak süreçlerinizi uyumlu şekilde yönetin.
